Steenbreekvaren: succesnummer van de Amsterdamse grachtengordel

Het gaat behoorlijk goed met de Amsterdamse muurplanten. Dit blijkt uit een inventarisatie van een groep vrijwilligers die in 2013 kilometers aan Amsterdamse grachtengordel heeft afgezocht op muurplanten. Er werden tien beschermde soorten aangetroffen. Vooral de steenbreekvaren doet het erg goed. Met 8.000 exemplaren komt die nu twee keer zo vaak voor als in 2007.

Steenbreekvaren (foto: Paul Busselen)

Het tellen van de muurplanten langs de Amsterdamse grachtengordel kent een lange traditie. Ruim zestig jaar geleden vond hier al de eerste systematische muurplanteninventarisatie plaats. Een traditie die sinds 1987 is voortgezet door vrijwilligers van de Muurplantenwerkgroep Amsterdam. Elke twee jaar lopen zij ruim honderd kilometer (!) aan kademuren af in het centrum van Amsterdam. Een enorme klus, waarbij in 2013 meer dan 1.700 groeiplaatsen van bijzondere muurplanten nauwkeurig zijn vastgelegd. Daarmee is Amsterdam het belangrijkste bolwerk voor de kwetsbare muurflora in Nederland. Sinds 2003 worden de gegevens meer systematisch verzameld waardoor het mogelijk is om voor de Amsterdamse muurflora uitspraken te doen over trends in voor- en/of achteruitgang.

Koningsvaren, na 26 jaar weer op een Amsterdamse kademuur (foto: Valentijn ten Hoopen)

Het algehele beeld na tien jaar tellen is positief: het gaat behoorlijk goed met de Amsterdamse muurflora. Onder de in 2013 aangetroffen muurplanten bevinden zich tien beschermde soorten: Blaasvaren, Gele helmbloem, Groensteel, Klein glaskruid, Muurbloem, Schubvaren, Steenbreekvaren, Stijf hardgras, Tongvaren en Zwartsteel. Enkele zeldzame soorten als Groensteel, Schubvaren en Blaasvaren komen slechts op één of enkele plekjes voor, dit maakt ze kwetsbaar. Met Zwartsteel gaat het minder goed. Na een aantal jaren van gestage groei in de periode 2007 tot en met 2011 is ze nu weer terug op het aantal van rond 2007. Twee strenge winters hebben deze vorstgevoelige soort geen goed gedaan. Steenbreekvaren grossiert in de meeste exemplaren: bijna 8.000. Tussen 2007 en 2013 is het aantal exemplaren bovendien verdubbeld. Steenbreekvaren is daarmee met stip het succesnummer van de Amsterdamse grachtengordel. Ook Schubvaren, Tongvaren en Gele helmbloem zitten in de lift. Het, na een afwezigheid van 26 jaar, weer opduiken van de Koningsvaren in het jaar van de troonwisseling mag als een bekroning op het werk van de Muurplantenwerkgroep worden gezien.

Bericht uitgegeven door FLORON op donderdag 23 januari 2014

Het rapport ‘Muurplanten in Amsterdam 2013’ verschijnt naar verwachting in de loop van maart/april op de website van het FLORON district Groot-Amsterdam. Wie hierop niet kan wachten kan alvast op de website van degemeente Amsterdam zien op welke kademuren de muurplanten groeien.

Tekst: Valentijn ten Hoopen, Muurplantenwerkgroep KNNV afdeling Amsterdam en Edwin Dijkhuis, FLORON
Foto's: Paul Busselen, KU Leuven; Valentijn ten Hoopen